Lijst met giftige planten, vruchten, bloemen... voor vogels.

Hieronder ga ik systematisch een lijst met planten, vruchten, bloemen...publiceren dewelke giftig zijn voor vogels met de vermelding van het waarom, want dat is toch heel belangrijk. Zo'n lijst is een heel groot werk, maar we gaan het stapje per stapje doen.

Als iets niet voorkomt in de lijst, dan betekent het nog niet dat je het wel mag geven aan vogels.

Abrikoos(pitten) :

Men zou wel eens de neiging kunnen hebben, om tijdens de periode van het jaar dat abrikozen beschikbaar zijn voor menselijke consumptie, zo'n vrucht in stukjes te snijden en te geven aan vogels.

Ik zou dit toch maar niet doen bij onze kleine exoten.

De reden hiertoe is te zoeken in het feit dat de abrikozenpit een zéér hoge concentratie aan cyanide glycosiden bevat. Cyanide kent iedereen en is dodelijk voor mensen, zelfs in zéér lage concentraties. Glycosiden zijn chemische verbindingen die bijna uitsluitend voorkomen in planten. Ze zijn opgebouwd uit een suikerdeel (= niet giftig) en een niet-suikerdeel (= kan wel giftig zijn). In dit geval is het niet-suikerdeel : cyanide.

Dat cyanide-deel kan afgesplitst worden door werking van bepaalde enzymen in het lichaam. Als het cyanide-deel vrijkomt, kan het ademhalingssysteem van een vogel stopgezet worden, met de dood tot gevolg.

Nu, een pit van een abrikoos is groot en ik zie niet direkt een vogel deze pit nuttigen. Maar het gevaar schuilt in het feit dat in onrijpe- of bijna rijpe abrikozen, nog een deel aan cyanide glycosiden, kunnen voorkomen in het vruchtvlees.

Als je weet dat de pit van een abrikoos meer dan 200 mg. cyanide per 100 gram kan bevatten en een mens kan sterven bij een concentratie hoger dan 3 mg. per 100 gram, dan hoeft het geen betoog dat onze kleine exoten met een lichaamsgewicht van gemiddeld : 20 gram (duizenden malen kleiner dan het menselijk gewicht), maar een zéér zéér kleine hoeveelheid aan resten van cyanide glycosiden in het vruchtvlees nodig hebben om eventueel te sterven.

Dus, ter voorkoming van..., zou ik het vruchtvlees van een abrikoos, toch maar niet geven aan onze kleine exoten. Hetgeen goed bedoelt is, kan een dodelijke afloop hebben.

Ter informatie : de LD-50 waarde van cyanide bij duiven bedraagt ongeveer 0.8 milligram per kilogram lichaamsgewicht. Bij kippen kan dit oplopen tot 11.1 milligram per kilogram lichaamsgewicht. Men moet deze getallen nog delen door ongeveer 50, want de concentratie wordt uitgedrukt per kilogram lichaamsgewicht. Gemiddeld lichaamsgewicht van een kleine exoot : laten we veronderstellen 20 gram (=1/vijftigste). Meestal treedt de dood op binnen de 30 minuten.

De LD-50 waarde is de dodelijke dosis waarbij 50% van éénzelfde groep van vogels, sterft, na inname van een bepaalde stof.

Copyright 2011 Van den Broeck Alfons

Doornappel :

Deze plant komt vrij veel voor in de vrije natuur, inzonderheid op kalkrijke gronden. De bladeren van de plant hebben veel gelijkenis met rucola of de bladeren van de paardenbloem.

En, daar ontstaat nu de grote vergissing : als je de bladeren van paardebloemen geeft aan je vogels, en dat mag zeker, moet je wel absoluut zeker zijn dat ze van een paardebloem komen. De mogelijkheid zou wel eens kunnen bestaan dat ze van een doornappelplant komen.

Alle delen van deze plant zijn giftig voor vogels, inclusief de nectar in de bloemen. De zaden hebben een zwarte kleur en mogen zeker niet gegeven worden aan vogels. Kippen die een grote vrije uitloop hebben, stoten regelmatig op deze zaden en er vallen dan ook dodelijke slachtoffers.

De plant bevat de chemische stoffen hyoscyamine, atropine en scopolamine. Deze stoffen behoren chemisch tot de groep van de alkaloiden, die hallucinaties opwekken.

Toxische verschijnselen bij vogels uiten zich in een abnormale contractie van de oogpupillen, prikkelbaarheid, vogels zijn opgewonden, kunnen abnormale concentracties van de spieren demonstreren, er is een verhoogde nervositeit en een plotselinge dood kan voorkomen.

Copyright 2011 Van den Broeck Alfons

Zure appels en rabarber :

Je hebt vele soorten appels en je kan ze mogelijk indelen in de zoete-, en, de zuurdere- tot sterk zure soorten.

Het zijn deze zuurdere- tot sterk zure soorten, die je best niet kan geven aan je vogels.

Waarom :

Deze zure soorten bevatten wisselende- tot hoge concentraties aan oxalaten. Eén van de planten die zéér hoge concentraties aan oxalaten bevat, ken je ongetwijfeld en is rabarber. Als je rabarberconfituur maakt, dan moet je daar een behoorlijke portie suiker aan toevoegen, want anders is dat gewoonweg niet te eten.

Die oxalaten zijn toch behoorlijk giftig voor vogels.

Ze kunnen het spijsverteringsstelsel van vogels beschadigen doordat oxalaten meestal voorkomen in microscopische- en kristallijne vorm als een soort scherpe naalden, die kleine verwondingen kunnen veroorzaken, met inwendige bloedingen tot gevolg.

Als dergelijke oxalaten zich in het nierstelsel van vogels kunnen vestigen, dan krijgen vogels nierstenen in oxalaatvorm, hetgeen kan leiden tot een blokkage. Tevens zijn inwendige bloedingen in de nieren van de vogel niet uit te sluiten.

Oxalaten die opgenomen worden in het bloed van de vogel, kunnen zenuwstoornissen veroorzaken. Dit kan zich uiten in een vernauwing van de oogpuppillen, hartritmestoornissen, onregelmatige hartkloppingen en rillingen.

Copyright 2011 Van den Broeck Alfons

Rhododendron

Deze plant met zijn prachtige bloemen durft men nogal eens aanplanten in de directe omgeving van voliëres. Naarmate deze sierplant groeit met de jaren, gaan er al eens twijgjes, door de draad van de voliëre, verder groeien in de voliëre zelf.

Eén van de giftige bestanddelen van deze plantenfamilie, is hydroquinone.

Als vogels, pikken of eten van een plant die hydroquinone bevat, dan gaat de bloedstolling verlengd worden. In de praktijk betekent dit : als een vogel plots een verwonding heeft, dan zal het bloed minder snel stollen. Bij hogere- of hoge concentraties : helemaal niet meer en dan bloedt de vogel dood, bij een verwonding, zowel inwendig als uitwendig.

Hydroquinone wordt ook verwerkt in diverse commerciële insecticiden, omdat het bacterie- en schimmeldodende eigenschappen heeft. Vele graansoorten kunnen worden aangetast door plantenschimmels, waardoor het graan dan waardeloos wordt voor menselijke consumptie. Besproeiing van het graan met commerciële insecticiden waarin hydroquinone voorkomt, gaat deze plantenschimmels doden. Bijkomend voordeel is dat het eveneens muizen en soortgelijk ongedierte dood, welke de zaden kunnen eten op de akkervelden.

Maar…, onrechtstreeks worden er zo ook roofvogels gedood, die zich voeden met deze gestorven muizen. Ook wilde duivensoorten en andere vogelsoorten, die zich voeden aan de besproeide zaden, worden gedood.

De LD-50 waarde bij duiven is 500 milligram per kilogram lichaamsgewicht. Voor een exoot van gemiddeld 20 gram betekent dit : 10 milligram, hetgeen echt niet veel is. Meestal sterven geïntoxiceerde vogels niet direct, maar langzaam.

(De LD-50 waarde toont de giftigheid aan van een chemisch bestanddeel, waarbij 50% van een populatie van een bepaalde vogelsoort, sterft na inname).

Hydroquinone kan ook verwerkt worden in commerciëel muizen/rattenvergif.

Copyright 2011 Van den Broeck Alfons

Christoffelkruid

Deze plant komt in de vrije natuur voor in de Benelux. Er zijn voornamelijk drie variëteiten : de eerste variëteit produceert witte bessen, de tweede variëtiet produceert rode bessen en de derde variëteit produceert zwarte bessen.

Voornamelijk bij deze twee laatste soorten kan de verwarring nu optreden met rode- of zwarte bessen van andere planten : vlierbessen, bosbessen enz…

De bessen van de plant bevatten voornamelijk stoffen die gevaarlijke hartritmestoornissen kunnen veroorzaken en een zéér ernstige- en pijnlijke irritatie van het darmstelsel met onregelmatige samentrekkingen. De zaden van de plant zijn zéér giftig en worden gemeden door “grondvogels”, zoals kwartelssoorten.

Nochtans is vastgesteld dat diverse lijstersoorten en roodborstjes, de bessen wel nuttigen, maar deze soorten zijn ook geen overwegende zaadeters.

Dus, even opletten geblazen als men rode- of zwarte bessen zou plukken in de natuur, dat men niet de verkeerde soorten aan het vergaren is.

Copyright 2011 Van den Broeck Alfons

Wolfkers

Wolfkers komt eigenlijk niet zoveel meer voor in Vlaanderen, enkel in de provincie Limburg komt de plant nog regelmatig voor. De zwarte bessen hebben een lichtzoete smaak en het is daarom dat er regelmatig ernstige vergiftigingen gebeuren met kinderen door het eten van deze zoete bessen.

De plant bevat voornamelijk drie giftige bestanddelen : atropine, hyoscyamine en scopolamine, allen zéér giftig voor mensen en vele diersoorten.

Alle delen van de plant zijn giftig voor vogels.

Tekenen van vergiftigingen bij vogels zijn duizeligheid, onmogelijkheid om te kunnen vliegen, ernstige verlammingen (liggen op de kooibodem, doch nog levend).

Regelmatig wordt wolfkers als sierplant nog aangeboden in tuincentra, omwille van mooie bloemen tijdens de bloeitijd. Als je nog kleine kinderen hebt in uw gezin, dan laat je die plant best weg. Het eten van enkele bessen zijn reeds voldoende om een zéér ernstige vergiftiging te veroorzaken.

Copyright 2011 Van den Broeck Alfons

Siererwt, pronkerwt, reukerwt :

Dit is een klimplant die men in de Benelux regelmatig aantreft aan de buitenzijde van voliëres. De klimplant geeft mooie bloemen in diverse kleuren en als decoratief element geeft het een mooi uitzicht aan de voliëre in de tuin.

Toch moet men heel goed oppassen met deze plant. Er moet gelet worden dat de vogels in de voliëre niet kunnen pikken, knagen... aan delen van deze plantensoort.

In deze plant komt een zéér langzaam werkend vergift voor, namelijk bêta-aminopropionitrile. Opname van deze chemische stof in het lichaam van vogels, kan op termijn leiden tot een verminderde elasticiteit van de vaatwand van aders, slagaders, haarvaten..., dus van de bloedbanen. Een verminderde elasticiteit kan breuken veroorzaken in de bloedbanen met de onmiddelijke dood van de vogel tot gevolg. Men kan het vergelijken met "hartaderbreuken" bij mensen.

Copyright 2011 Van den Broeck Alfons

Amerikaase vogelkers :

Dit is een struikensoort, die in de vrije natuur in onze contreien, regelmatig voorkomt. Tijdens de lenteperiode draagt deze plantensoort witte bloempjes, waaraan na de bloei, bessen groeien. De kleur van deze bessen is eerst groen, daarna roze tot rood, daarna donkerblauw tot donkerzwart.

Het gevaar zit in de bessen van de plant. Men zou ze kunnen verwarren met lijsterbessen, bosbessen, vlier enz… Ook de stengel, de bladeren en de pitten van de bessen, bevatten giftige stoffen.

In de plant komt amygdaline en prunasine voor. Dit zijn twee cyanogene glycosiden. Consumptie van delen van de plant kan leiden tot een cyanidevergiftiging.

In de rijpe bessen heeft men overwegend lage- tot zéér lage concentraties aan deze cyanogene glycosiden. Het is daarom dat diverse vogelsoorten de rijpe bessen durven aanpikken en nuttigen. Maar in de pitten van deze rijpe bessen zitten eveneens deze cyanogene glycosiden, maar wel in een honderdvoudige concentratie. Evenzo in de stengel en de bladeren.

Het zijn voornamelijk de overwegend vruchten-/insectende vogels die de rijpe bessen aanpikken zoals merels, roodborstjes, lijsters enz… Maar bij zaadetende exoten zou dit wel eens fataal kunnen aflopen.

Copyright 2011 Van den Broeck Alfons

Moeraszoutgras :

Komt vrij veel voor in de Benelux, maar men vindt de plant meer in de kuststreken en zoals de naam zelf zegt : in drassige gronden. Er bestaat ook een variant die geen zout nodig heeft om te groeien. Deze variant komt dan ook meer voor in het binnenland.

Tijdens de bloeiperiode zijn alle delen van de plant giftig, inclusief de zaden. Omdat men deze plant zou durven klasseren bij de grassoorten, zou men de neiging kunnen hebben om de zaden te voederen. Best niet doen : één van de giftige bestanddelen van de plant is triglochinine.

Copyright 2011 Van den Broeck Alfons

Is hondsdraf (bonte soort) giftig voor vogels?

Is hondsdraf hetzelfde als hondsroos(Rosa canina)? Indien wel, dan is het niet giftig.Te vinden van augustus tot oktober.

Nee hoor.
De bonte hondsdraf is Glechoma hederacea 'Variegata' in het Latijn.
In de volksmond ook wel galbloem, aardveil, kikkerbalsem, kruip-door-de-tuin of hoefijzertje genoemd.

Dan weet ik niet of deze hondsdraf giftig is voor vogels. Voor geinteresseerden kan ik wel een lijst doorgeven van NIET GIFTIGE onkruiden, bloemen voor vogels. Laat maar horen, dan plaats ik hem wel. Je mag er gerust in zijn dat deze volledig betrouwbaar is, hij komt uit een vogelboek.

Over de effecten van hondsdraf bij vogels is eigenlijk niets gekend.

Bij paarden, schapen en koeien werden al wel dode dieren vastgesteld door het overvloedig eten van hondsdraf, voorkomend in weilanden. Maar ik schrijf hier duidelijk : overvloedig.

Bepaalde bestanddelen van de plant hebben ontstekingsremmende eigenschappen. In de homeopathie bij mensen wordt het zelfs gebruikt voor de behandeling van ontstekingen veroorzaakt door het Epstein-Barr virus. Het ziektebeeld van dit virus is beter gekend onder de volksbenaming : "de kusjesziekte", vooral florerend onder puberende tieners tijdens hun liefdesperikelen met diverse partners op een kortere tijdsperiode. Bij gehuwde koppels of partners met een vaste monogame relatie, kan het voorkomen van een infectie met het Epstein-Barr virus, bij één van beiden, een indicatie zijn van ontrouw, maar het is geen exact bewijs (dit, u terloops meegegeven voor het geval dat u ooit...?, de rest vult u zelf maar in).

Omdat hondsdraf tot de muntsoorten behoort, kan je het eventueel wel toepassen in de binnenruimten. Als je hondsdraf in kleinere stukjes knipt met een schaar, en je plaats deze versnipperde stukjes in een schaaltje ergens in de binnenruimte, dan komt er een geur vrij waar vliegende insekten niet van houden. Ook muizen hebben letterlijk de pest aan de geur van munt of soortgelijken.

Maar ik zou toch het direkt kontakt van hondsdraf met vogels vermijden.

Copyright 2011 Van den Broeck Alfons